ÇEKİN İSTİRDATI ONAYLANMIŞ İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI İLE

11.HD. 18/09/2019 gün, 2018/3835 Esas, 2019/5563 Karar

Çekin, ağır kusurlu veya kötüniyetli iktisap edildiğinin ispatlanamaması,

“…Davacı vekili, davacının, dava dışı …. isimli tacirden olan alacakları karşılığı olarak Türkiye İş Bankası Küçükköy Sanayi Şubesine ait 3020461 nolu 30.09.2015 keşide tarihli 7.500.-TL bedelli çeki aldığını, söz konusu çeki ticari işler için kullanmak amacıyla … Yatağan/Muğla adresinde bulunan Merve Mermer'e gönderilmesi için … Servis A.Ş.'nin SANKOP şubesine 17.03.2015 tarihinde 8001788 seri sıra numaralı ambar tesellüm fişi ile teslim ettiğini, 17.03.2015 tarihinde kargo aracında asma kilit ve plastik mühür kırılmak suretiyle hırsızlık olayının gerçekleştiğini ve söz konusu çekin de içinde bulunduğu kargonun çalındığını, TTK 651. maddeye dayanarak İstanbul 18. Asliye Ticaret Mahkemesi 2015/847 sayılı dosyasından çekin iptali istemli dava açıldığını, dava sürerken Türkiye İş Bankası A.Ş. Küçükköy Sanayi Sitesi şubesinden, çekin davalı tarafından Nizip/Gaziantep şubesine tahsile verildiğinin bildirildiğini ileri sürerek Türkiye İş Bankası Küçükköy Sanayi Şubesine ait 3020461 nolu 30.09.2015 keşide tarihli 7.500.-TL bedelli çekin davalı tarafından kötü niyet ve ağır kusuruyla iktisap edilmesinden dolayı geri verilmesine (istirdadına) karar verilmesini istemiştir.

Davalı vekili, davanın, davalının yerleşim yerinde açılması gerektiğini, çeki düzgün ciro silsilesine göre devraldıklarını, çekin meşru hamili olduklarını, çeki ödeme için bankaya ibrazlarında çalındığından haberdar olduklarını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.

Mahkemece iddia, savunma, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre, dava konusu çekteki ciro silsilesi düzgün olduğu, aksinin ispatlanamadığından davalı tarafın iyi niyetli yetkili hamil konumunda olduğu, dava tarihinde yürürlükte bulunan 6102 sayılı TTK'nın 792 (6762 sayılı TTK'nın 704.) maddesine göre, çek eline geçmiş bulunan yeni hamilin ancak kötü niyetle iktisap etmiş olması veya iktisapta ağır bir kusurunun bulunması halinde çeki iade ile yükümlü olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir

Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.

Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davacı vekilinin tüm temyiz itirazları yerinde değildir.”

11.HD’nin onamasına esas olan Bakırköy 1. Asliye Ticaret Mahkemesi, 28/02/2018 gün, 2016/1055 Esas, 2018/116 Karar delil değerlendirmesi:

“…GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:

Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Vekiledeni … Ltd. Şti.  Dava dışı  … İsimli tacirden hak ettiği alacaklarının karşılığı olarak Türkiye İş Bankası Küçükköy Sanayi Şubesine ait 3020461 nolu 30.09.2015 keşide tarihli 7.500TL bedelli çeki aldığını, söz konusu çeki, ticari işler için kullanmak amacıyla … Yatağan Muğla adresinde bulunan …Mermer'e gönderilmesi için … Servis A.Ş'nin … SANKOP şubesine 17.03.2015 tarihinde 8001788 seri sıra numaralı Ambar Tesellüm Fişi ile teslim ettiğini, ekte sunulan olay yeri İnceleme tutanağından da anlaşılacağı üzere 17.03.2015 tarihinde … Servis A.Ş. isimli taşıma şirketine ait kargo aracında asma kilit ve plastik mühür kırılmak suretiyle hırsızlık olayının gerçekleştirdiğini ve söz konusu çekinde içinde bulunduğu kargonun çalındığını, çekin çalınmış olması sebebiyle, TTK 651. Madde gereği İstanbul 18. Asliye Ticaret Mahkemesi 2015/847E. Nolu dosyasında ile çekin iptali istemli dava açıldığını ve mahkemenin 03.09.2015 tarihli kararıyla söz konusu çeke ilişkin ödemeden men kararı verdiğini, çekin iptaline ilişkin dava sürerken, Türkiye İş Bankası A.Ş Küçükköy Sanayi Sitesi şubesinden 30.09.2015 havale tarihli müzekkere ile " ilgili çekin 30718600544 T.C kimlik numaralı … ( davalı) tarafından Nizip/Gaziantep şubesine tahsile verildiğinin belirtildiğini ve  Mahkeme tarafından TTK'nın 758. Maddesine göre tarafımıza "işbu davanın açılması için 2 haftalık kesin süre verildiğini beyanla, Türkiye İş Bankası Küçükköy Sanayi Şubesine ait 3020461 nolu 30.09.2015 keşide tarihli 7.500TL bedelli çekin, davalı tarafından kötü niyet ve ağır kusuruyla iktisap edilmesinden dolayı ilgili çekin taraflarına geri verilmesine (istirdadına) karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; HMK m.6/1’e göre ‘Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.’ hükmüne göre işbu davanın davalının yerleşim yerinde açılması gerektiğini, davalı vekiledeninin yerleşim yeri ‘… Küçükçekmece/İSTANBUL’ olduğundan, işbu davanın Bakırköy Asliye Ticaret Mahkemesi’nde açılması gerektiğini beyanla, HMK m.6/1 maddesine dayanarak mahkemenin yetkisizliğine karar verilmesini, esasa yönelik olarakta çeki düzgün ciro silsilesine göre devraldıklarını, çekin meşru hamili olduklarını, çeki ödeme için bankaya ibrazlarında çalındığından haberdar olduklarını, kötüniyet ve ağır kusurları bulunmadığını beyanla, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.

Dosyanın İstanbul 13. Asliye Ticaret Mahkemesinin 30/05/2016 tarih 2016/31 esas 2016/433 karar sayılı yetkisizlik kararı ve Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 24/10/2016 tarih 20168360 karar  sayılı yetkisizlik kararını onaması ile mahkememize gönderildiği anlaşılmıştır.

İstanbul 18.Asliye Ticaret Mahkemesine yazılan müzekkereye cevap geldiği görülmüştür.

Dava, çek istirdatı istemine ilişkindir.
Tüm bu belirlemeler ışığında somut olay değerlendirildiğinde; dava, çek istirdatı istemine ilişkin olup, davacı hamil  çekin rızası hilafına elinden çıktığını ileri sürerek işbu davayı açmış, davalı ise çekin yetkili hamili olduğunu savunmuştur. Davalının süresinde verdiği cevap dilekçesinde kendisinin yetkilisi olduğu … Ltd Şti ile kendisinden önceki ciranta olan …'nın yetkilisi olduğu ….Ltd.Şti arasında imzalanan 25/07/2015 tarihli satış sözleşmesi ve buna istinaden … Ltd Şti tarafından keşide edilen satış faturasını dosyaya ibraz etmiştir.

Dava konusu çekteki ciro silsilesi düzgün olup, aksi ispatlanamadığı için davalı taraf iyi niyetli yetkili hamil konumundadır. Dava tarihinde yürürlükte bulunan 6102 Sayılı TTK'nın 792 (6762 Sayılı TTK'nın 704.) maddesine göre, çek eline geçmiş bulunan yeni hamilin ancak kötüniyetle iktisap etmiş olması veya iktisapta ağır bir kusurunun bulunması halinde çeki iade ile yükümlü olup çek istirdadına ilişkin işbu davanın reddine karar verilmesi gerektiği  sonucuna varılarak aşağıdaki gibi hüküm fıkrası oluşturulmuştur.”